15. yılında Bireysel Emeklilik Sistemi

27 Ekim 2003 tarihinde faaliyete başlayan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), geride bıraktığımız 15 yıl içerisinde birçok başarı elde ederek ülke ekonomisine ve bireylere katkı sağlamaya devam etti.

2003

Kuruluş yılı olan 2003 yılı sonunda Ak Emeklilik, Anadolu Hayat Emeklilik, Ankara Emeklilik, Başak Emeklilik, Commercial Union Hayat ve Emeklilik, Doğan Emeklilik, Garanti Emeklilik ve Hayat, Koç Allianz Hayat ve Emeklilik, Oyak Emeklilik, Vakıf Emeklilik ve Yapı Kredi Emeklilik olmak üzere 11 şirket ile faaliyet gösteren bireysel emeklilik sektörü; 15.245 katılımcıya ulaşmıştı. 2013 yılı sonunda sistemdeki fon tutarı 5.866.764 TL olurken, toplam sözleşme ve sertifika sayısı 16.812 olarak görüldü.

2004

Bir sonraki yıl olan 2004 yılında sistem büyük bir atılım yakalayarak katılımcı sayısını %1.961 oranında artırdı ve 314.257 katılımcıya ulaştı. Katılımcıların fon tutarı ise 2003 yılına kıyasla %4.814 oranında artarak 288.325.706 TL’ye yükseldi. Sözleşme ve sertifika sayısı ise %1.889 oranında artarak 334.557’ye ulaştı. 2004 yılının Temmuz ayında emeklilik şirketine dönüşen şirketler ile hayat branşında faaliyet gösteren sigorta şirketlerinden kurulacak emeklilik şirketine ortak olanlarda mevcut birikimli hayat sigortalarının BES’e aktarımına ilişkin esas ve usulleri belirleyen Emeklilik Şirketlerindeki Birikimli Hayat Sigortalarından Bireysel Emeklilik Sistemine Aktarımlara İlişkin Tebliğ yayımlandı. Commercial Union Hayat ve Emeklilik’in unvanı Aviva Hayat ve Emeklilik olarak değişti.

2005

Sistem 2005 yılında katılımcı sayısını %114 artırarak 672.696 katılımcıya ulaşırken, fon tutarını %287 artırarak 1.117.233.826 TL’ye ulaştı. Sistemde bulunan toplam sözleşme ve sertifika sayısı %113 artarak 714.146 sözleşme ve sertifika sayısına ulaşıldı, böylece sistemde bulunan sözleşme ve sertifika sayısının 537.176’sı bireysel emeklilik sözleşmesi olurken 176.970’i grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu. 2005 yılında Doğan Emeklilik’in unvanı Fortis Emeklilik ve Hayat olarak değişti.

2006

2006 yılına gelindiğinde sistemde bulunan katılımcı sayısı %59 artarak 1.073.650’ye, fon tutarı ise %151 artarak 2.814.938.925 TL’ye yükseldi. Sistemdeki toplam sözleşme ve sertifika sayısı %59 artış göstererek 1.141.428’e yükseldi. Sözleşme ve sertifikaların 863.361’i bireysel, 278.067’si grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu.

2007

2007 yılı mevzuat değişiklileri anlamında yoğun bir yıl olarak gözlenirken, Ak Emeklilik ve Aviva Hayat ve Emeklilik’in birleşerek Avivasa Emeklilik ve Hayat ismini almasıyla 10 şirketin sektördeki yolculuğunu sürdüğü bir yıl oldu. Aynı yıl Başak Emeklilik’in unvanı Başak Groupama Emeklilik olarak değişti. 2007’de katılımcı sayısı %35 artarak 1.457.704 katılımcıya ulaştı. Fon tutarı ise %62 artarak 4.566.383.316 TL’ye yükseldi ve sözleşme sayısı %38 artarak 1.576.273’e yükseldi. Sözleşmelerin 1.193.143’ü bireysel, 383.130’u grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu.

2008

2008 yılında Finans Emeklilik ve Hayat’ın emeklilik branşı faaliyet ruhsatını almasıyla sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı yeniden 11’e yükseldi ve katılımcı sayısı %19 artarak 1.745.354 katılımcıya ulaşıldı. Aynı dönemde Ankara Emeklilik’in unvanı Aegon Emeklilik ve Hayat olarak, Koç Allianz Hayat ve Emeklilik’in unvanı Allianz Hayat ve Emeklilik olarak değişti. 2008 yılında fon tutarı %39 artarak 6.372.756.623 TL’ye çıktı. Sözleşme ve sertifika sayısı ise %22 artarak 1.933.266’ya yükseldi. 2008 yılında sistem ilk emeklilerini verdi ve 368 katılımcı sistemden emekli olmaya hak kazandı.

2009

2009 yılında Deniz Emeklilik ve Hayat’ın faaliyete geçmesiyle sektör yoluna 12 şirket ile devam etmeye başladı. 12 şirketin toplam katılımcı sayısı %13 artarak 1.987.940 katılımcıya ulaştı. Fon tutarı ise %42 artarak 9.097.436.467 TL’ye yükseldi. Sistemdeki toplam sözleşme ve sertifika sayısı ise 2009 yılında %13 oranında artarak 2.203.886’ya ulaştı. Sözleşmelerin 1.717.266’sı bireysel, 414.066’sı gruba bağlı sözleşmelerden oluşurken 72.554’ü işveren grup emeklilik sertifikalarından oluştu. 2009 yılında sistemden emekli olan katılımcı sayısı %415 artarak 1.898’e yükseldi. Oyak Emeklilik’in unvanı ING Emeklilik olarak, Başak Groupama Emeklilik’in unvanı ise Groupama Emeklilik olarak değişti.

2010

Sistem, 7. yılı olan 2010 yılında katılımcı sayısını %14 artırarak 2.281.478 katılımcıya ulaştı. Aynı yıl sistemdeki katılımcıların fonları da %32 artarak 12.011.986.651 TL’ye yükseldi. Sistemde bulunan toplam sözleşme ve sertifika sayısı %15 artarak 2.534.840’a yükseldi. Sözleme ve sertifikaların 1.945.393’ü bireysel, 495.393’ü gruba bağlı ve 93.630’u işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu. Emekli olan katılımcı sayısı ise %50 artış göstererek 2.848’e yükseldi.

2011

2011 yılında Ziraat Hayat ve Emeklilik’in faaliyete başlamasıyla sektördeki şirket sayısı 13’e yükseldi. Bu dönemde katılımcı sayısı %15 artarak 2.641.843’e, fon tutarı ise %19 artarak 14.329.771.986 TL’ye yükseldi. Sözleşme ve sertifika sayısı %15 artarak 2.939.878’e yükseldi. Sözleşmelerin 2.244.657’si bireysel, 584.407’si gruba bağlı ve 110.814’ü işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu. Emekli olan katılımcı sayısı %34 artarak 3.838’e yükseldi. Fortis Emeklilik ve Hayat’ın unvanı BNP Paribas Cardif Emeklilik olarak değişti.

2012

2012 yılında sektördeki şirket sayısı 2011 yılında emeklilik ruhsatı alan Axa Hayat ve Emeklilik’in faaliyete başlaması ile Asya Emeklilik ve Hayat ve Halk Hayat ve Emeklilik’in faaliyete başlamasıyla 16’ya yükseldi. Katılımcı sayısı %18 arttı ve 3.128.130’a yükseldi, fon tutarı ise %41 arttı ve 20.346.290.278 TL’ye ulaştı. Sözleşme ve sertifika sayısı %18 arttı ve 3.496.377’ye ulaştı. Sözleşmelerin 2.605.519’u bireysel, 712.334’ü gruba bağlı, 178.524’ü ise işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu. 2012 yılında sistemden emekli olan katılımcıların sayısı %40 artarak 5.404’e yükseldi. 2012’de devlet katkısı uygulamalarının ilk sinyallerini içeren mevzuatlar yayınlanırken, BES’teki vergi düzenlemesiyle ilgili yeniliklerin yapıldığı bir yıl oldu. Ayrıca sistemde kısmi ödeme almaya ve kıymetli madenlerden oluşan fonların kurulmasına imkan sağlanmasına ilişkin değişiklikler yapıldı. 2012’de emeklilik şirketlerinin de Türkiye Sigorta Birliği’ne dahil olması öngörüldü ve birliğin adı Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği olarak değiştirildi. Ayrıca Deniz Emeklilik ve Hayat’ın unvanı Metlife Emeklilik ve Hayat olarak değişti.

2013

2013 yılında sektördeki şirket sayısı Fiba Emeklilik ve Hayat’ın faaliyete başlamasıyla 17’ye yükseldi. Katılımcı sayısı %32 artarak 4.153.055’e, fon tutarı %23 artarak 25.145.718.418’e yükseldi. 2013 yılında devreye giren devlet katkısı uygulaması ile yeni bir döneme geçen sistemde devlet katkısı 1.151.765.932 TL olarak görüldü. Emekli olan katılımcı sayısı %40 artarak 7.577 olurken sözleşme ve sertifika sayısı %34 artarak 4.687.675’e ulaştı. Sözleşmelerin 3.439.955’i bireysel, 963.805’i gruba bağlı, 283.915’i ise işveren grup sözleşmelerdi. Verdi düzenlemelerinin de değişikliğe uğradığı 2013 yılında Finans Emeklilik ve Hayat’ın unvanı Cigna Finans Emeklilik ve Hayat, Yapı Kredi Emeklilik’in unvanı Allianz Yaşam ve Emeklilik olarak değişti.

2014

2014 yılında sektördeki şirket sayısı Katılım Emeklilik ve Hayat’ın faaliyete başlamasıyla 18’e yükselirken katılımcı sayısı %22 artarak 5.092.871’e ulaştı. Katılımcıların fon tutarı %38 artarak 34.793.077.808 TL’ye ulaştı. Devlet katkısı ise 1 yılda %162 artışla 3.019.076.808 TL’ye erişti. Sistemden emekli olan katılımcı sayısı %102 artışla 15.350’ye çıktı. Sistemdeki sözleşme ve sertifika sayısı %23 artışla 5.807.319’a yükselirken sözleşmelerin 4.242.733’ü bireysel, 1.185.852’si gruba bağlı ve 378.734’ü işveren grup emeklilik sözleşmelerinde oluştu.

2015

2015 yılında ING Emeklilik’in unvanı NN Hayat ve Emeklilik olarak değişti. Katılımcı sayısı %18 artışla 6.038.432’ye yükselirken fon tutarı %23 artarak 42.979.056.589 TL’ye yükseldi. Devlet katkısı 2. yılında %66 artarak 5.020.000.071 TL’ye çıktı ve emekli sayısı %80 artışla 27.745’e çıktı. Sistemdeki toplam sözleşme ve sertifika sayısı %21 artarak 7.040.375’e çıktı. Sözleşmelerin 5.083.453’ü bireysel, 1.486.326’sı gruba bağlı ve 470.596’sı işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu.

2016

2016 yılında katılımcı sayısı %9 artışla 6.627.025’e yükselirken fon tutarı %24 artarak 53.409.391.715 TL’ye çıktı. Devlet katkısı %48 artarak 7.438.179.620 TL’ye çıktı ve emekli sayısı %59 artışla 44.350’ye yükseldi. Sistemdeki toplam sözleşme ve sertifika sayısı %10 artarak 7.789.431’e çıktı. Sözleşmelerin 5.726.484’ü bireysel, 1.549.775’i gruba bağlı ve 513.172’si işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu. 2016’da Fiba Emeklilik ve Hayat ile Ergo Emeklilik ve Hayat birleşti, yeni şirketin unvanı Fiba Emeklilik ve Hayat oldu.

2017

BES’teki önemli gelişmelerden biri olan otomatik katılımın başladığı yıl olan 2017’de katılımcı sayısı %4 artışla 6.922.615’e yükselirken fon tutarı %26 artarak 67.681.433.293 TL’ye yükseldi. Asya Emeklilik ve Hayat’ın unvanı Bereket Emeklilik ve Hayat, Vakıf Emeklilik’in unvanı ise Vakıf Emeklilik ve Hayat olarak değişti. Devlet katkısı %36 artarak 10.141.204.873 TL’ye çıktı ve emekli sayısı %44 artışla 63.877’ye çıktı. Sistemdeki toplam sözleşme ve sertifika sayısı %4 artarak 8.166.075’e çıktı. Sözleşmelerin 6.053.408’i bireysel, 1.507.565’i gruba bağlı ve 605.102’si işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu.

2018

2018 yılının Nisan ayına gelindiğinde ise katılımcı sayısının 6.957.244’e yükseldiğini fon tutarının ise %4 artarak 70.724.844.660 TL’ye yükseldiğini görüyoruz. Devlet katkısı ilk 4 ayda %2 artarak 10.408.017.832 TL’ye çıktı ve emekli sayısı %11 artışla 70.944’e çıktı. Sistemdeki toplam sözleşme ve sertifika sayısı 8.219.417’ye çıktı. Sözleşmelerin 6.109.732’si bireysel, 1.498.629’u gruba bağlı ve 611.056’sı işveren grup emeklilik sözleşmelerinden oluştu. Groupama Emeklilik’e ait bireysel emeklilik portföyü Fiba Emeklilik ve Hayat’a devredildi.

Zeynep Tütüncü