BES’in demografi haritası belli oldu

2003 yılından bu yana uygulanan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ve 2017 yılında hayata geçirilen Otomatik Katılım Sistemi (OKS); Türkiye ekonomisine ve bireylerin tasarruf alışkanlıklarına katkı sağlamaya devam ediyor. BES katılımcılarının yaş ortalaması 40,9’a yükselirken sistemdeki erkek nüfusun artışı da dikkat çekiyor

2021 yılı Ağustos ayı itibarıyla BES katılımcı sayısı 6,9 milyonu geçerken toplam fon büyüklüğü 174,2 milyar TL’yi aşmış durumda. OKS’de ise çalışanların sayısı 5,9 milyonu aştı ve toplam fon büyüklüğü 14,2 milyar TL’nin üzerine çıktı.

Sistemden çıkış oranı %88

30 Haziran 2021 itibarıyla cayma hakkı kullanım oranının %7,16 seviyesinde olduğu EGM’de yer alan bilgiler arasında. Bu süreçte cayma hakkını kullanmayanların oranı ise %92,84. Cayma hakkını kullanan kişi sayısı 37 bin 399 iken, bu hakkı kullanmayan katılımcı sayısı 485 bin 34 oldu.   

İlgili dönemin sonuna kadar yürürlüğe giren toplam 19.090.240 adet sözleşmeden, 10.718.834  adedi sonlanmış olarak karşımıza çıkıyor. Sonlanan sözleşmelerin nedenleri arasında %88 oran ile katılımcının isteğiyle sistemden çıkmış olması dikkat çekiyor. Aynı dönemde şirketler arası aktarım ile sona ermiş sözleşmelerin oranı %5,91 iken, hesap birleştirme nedeniyle sona ermiş sözleşmelerin oranının %2,34 olduğu görülüyor. Katılımcıların %1,37’si ise fesih ve red, %1,41’i emeklilik, 0,49’u vefat/maluliyet nedenleri ile sözleşmesini sonlandırdı.

Verilere göre 2021 yıl sonu itibarıyla BES’e dahil olan nüfusun yaş ortalaması 40,9 iken toplam fon büyüklüğü ağırlıklı yaş ortalaması 46,3 olarak görüldü. 2017 yılı verilerine göre BES’e dahil olan nüfusun yaş ortalaması 40,1, toplam fon büyüklüğü ağırlıklı yaş ortalaması ise 46,1 idi. 2021 yılı temmuz ayı itibarıyla ise yürürlükteki sözleşmelerin yaş aralıklarına göre dağılımına bakıldığında en yüksek oranın %32,82 ile 35-44 yaş aralığındaki katılımcılarda olduğu görülüyor. Bunu %26,71 ile 45-55 yaş, %22,12 ile 25-34 yaş, %14,01 ile 56 yaş üzeri ve %4,35 ile 25 yaş altı takip ediyor.

Yaş arttıkça katkı payı tutarı artıyor

2019 sonu itibarıyla katılımcıların yaş aralıklarına göre aylık katkı payı tutarına bakıldığında yaş segmenti arttıkça ödenen katkı payı tutarının da artış gösterdiği ortaya çıkıyor. Aylık katkı payı tutarı 25 yaş altında 241 TL, 25-34 yaş arasında 298 TL ve 35-44 yaş arasında 383 TL. 45-55 yaş arasında 486 TL olan aylık ortalama katkı payı tutarı 56 yaş ve üzerinde ise 544 TL olarak görülüyor.

Katılımcıların büyük çoğunluğu erkek

BES katılımcılarının %55’i erkek, %45’i ise kadın katılımcılardan oluşuyor. BES’e dahil olan 25 yaş altı katılımcıların toplam nüfusa oranı %3,8, 25-34 yaş arlığındaki katılımcıların toplam nüfusa oran %14,2, 35-44 yaş aralığındaki katılımcıların toplam nüfusa oranı %18,7 iken bu oran 45-55 yaş aralığındaki katılımcılarda %15,6 ve 56 yaş üzeri katılımcılarda %6,1 olarak görülüyor.

Katılımcıların %15,6’sı işçi

BES katılımcılarının mesleklere göre dağılımına bakıldığında %25,3’ünün serbest meslek, %17,1’inin ev hanımı, %15,6’sının işçi, %8,4’ünün memur olduğu görülüyor. Katılımcıların %6,1’i öğretmen iken, %4,9’u emekli, %3,2’si çiftçi, %2,8’i bankacı, %2,7’si doktor/eczacı, %2,6’sı öğrenci, %2,4’ü teknisyen, %2,3’ü mühendis. Katılımcıların %6,6’i ise diğer meslek gruplarına mensup.

Katılımcıların fon büyüklüğüne göre meslek dağılımlarına bakıldığında ise %25,1’inin serbest meslek, %15,5’inin ev hanımı, %9,2’sinin işçi, %7,6’sının memur, %4,9’unun öğretmen, %6,9’unun emekli, %6,7’sinin doktor/eczacı, %5,8’inin mühendis, %5,4’ünün bankacı, %1,4’ünün öğrenci, %1,3’ünün teknisyen, %1’inin çiftçi ve %9,2’sinin diğer meslek mensuplarına ait olduğu görülüyor.

En yoğun katılımcı sayısına sahip il; İstanbul

2021 yılı itibarıyla en fazla katılımcı sayısı ve fon tutarı bulunan bölgelerimize bakıldığında ise Marmara Bölgesi ilk sırada yer alıyor. Marmara Bölgesi’ni İç Anadolu, Ege, Akdeniz, Karadeniz, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu bölgeleri takip ediyor.

2021 yılı itibarıyla katılımcıların en yoğun olduğu ilk 10 il %27,1 ile İstanbul, %9,1 ile Ankara, %6,8 ile İzmir, %4,1 ile Antalya, %3,9 ile Bursa, %2,5 ile Kocaeli, %2,4 ile Adana, %2,1 ile İçel, %2 ile Konya ve %1,9 ile Muğla oldu.

Toplam fon büyüklüğünün ve sözleşme adedinin sözleşme cinsine göre dağılımına bakıldığında, bireysel sözleşme oranı %75,7, gruba bağlı bireysel sözleşme oranı %16,2, işveren grup emeklilik sertifika oranı ise %8,1 olarak görülüyor.

OKS’nin demografi haritası da şekilleniyor

2020 yılı ağustos ayı itibarıyla OKS’de çalışanların fon tutarı 10,1 milyar TL idi.  Bu tutar 2021 yılının aynı döneminde 10,4 milyar TL oldu.  Faizli fon tutarı 5,2 milyar TL iken faizsiz fon tutarı 8,3 milyar TL olarak görüldü. 5,9 milyon çalışanın bulunduğu sistemde sertifika sayısı 7,9 milyona, işveren sayısı ise 231 bin 743’e ulaştı.

Devam eden sertifika oranı %27,8, cayma dahil sonlanma oranı %72,2 olarak görülüyor.  Otomatik katılımda faizli fon büyüklüğü 5 milyar 24 milyon TL iken, faizsiz fon büyüklüğü ise 8,2 milyar TL civarında.

2021 yılı temmuz ayı itibarıyla en fazla OKS sertifikasına sahip olan ilk 10 il İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Kocaeli, Konya, Gaziantep, Adana ve Manisa olarak görüldü. OKS’de devam oranı en yüksek ilk 10 ile bakıldığında ise Şırnak, Bayburt, Bitlis, Sinop, Ardahan, Karaman, Nevşehir, Kars, Ağrı ve Rize dikkat çekiyor. OKS’de sonlanma oranı en yüksek ilk 10 il ise Kırklareli, Tekirdağ, Zonguldak, Adana, Batman, Eskişehir, Uşak, İzmir, Niğde ve Gaziantep olarak gözlendi.